Een toxic relatie betekent dat je niet op een gezonde manier met elkaar omgaat en dat het contact je juist ongelukkig maakt. Soms is het lastig om door te hebben dat een relatie slecht voor je is. Toch zijn er duidelijke signalen die kunnen wijzen op een ongezonde situatie. In deze blog lees je wat een toxische relatie is, hoe je de kenmerken herkent en wat je eraan kunt doen.
Controle en macht in de relatie
Bij een toxic relatie probeert één van de partners te veel controle te nemen. Dit kan bijvoorbeeld door te bepalen wat jij doet, met wie je omgaat of wat je wel en niet mag zeggen. Soms voel je steeds meer druk om je aan te passen, ook als je dat niet wilt. Je kunt het gevoel hebben dat je altijd op je woorden moet letten of bang bent dat de ander boos wordt. Het evenwicht is weg. Er is geen sprake van gelijkheid: één partner drukt zijn wil door. Hierdoor kun je jezelf verliezen en onzeker worden.
Slechte communicatie en veel ruzie
Binnen een ongezonde relatie is praten vaak lastig. Veel communicatie verloopt via ruzie, zwijgen of gemene opmerkingen. Fouten worden uitvergroot en discussies lijken nooit echt opgelost te worden. Belangrijke zaken kun je niet goed bespreken, omdat je bang bent voor de reactie van je partner. Het kan gebeuren dat je steeds kritiek krijgt of het gevoel hebt dat je niets goed doet in de ogen van de ander. Hierdoor voel je je gespannen en is er geen fijne, open sfeer meer.
Manipulatie en emotionele druk
Een van de meest herkenbare kanten van een giftige band is manipulatie. De partner gebruikt gevoelens om de ander onder druk te zetten, bijvoorbeeld door schuldgevoel aan te praten of dingen te verdraaien. Je merkt misschien dat jouw grenzen niet worden gerespecteerd en dat jouw wensen nooit voorop staan. Soms voel je je zelfs schuldig als je voor jezelf opkomt. Het lijkt alsof alles altijd om de ander draait. Dit maakt je kwetsbaar en het kost veel energie om met zo’n situatie om te gaan.
Gevolgen voor je zelfbeeld en welzijn
Langdurig verblijven in een toxische relatie heeft vaak grote gevolgen. Je zelfvertrouwen brokkelt langzaam af. Je kunt gevoelens van angst, verdriet of onzekerheid krijgen. Niet zelden ga je twijfelen aan je eigen gevoel en denk je dat het aan jou ligt. Je trekt je misschien terug uit vriendschappen of familie, omdat je niet wilt dat anderen iets merken of omdat je partner dat niet wil. Het kost veel kracht om jezelf te blijven, waardoor je moe en somber kunt worden. Het komt zelfs voor dat mensen lichamelijke klachten ontwikkelen door alle stress.
Uit de cirkel stappen en hulp zoeken
Uit een giftige relatie stappen is moeilijk, maar zeker niet onmogelijk. Het helpt om allereerst eerlijk tegen jezelf te zijn. Kijk goed naar de signalen. Praat met iemand die je vertrouwt, zoals een familielid, vriend of professionele hulpverlener. Je bent niet alleen, want veel mensen maken dit mee. Er bestaan organisaties en hulplijnen waar je terechtkunt voor steun en advies. Onthoud vooral dat een gezonde relatie gebaseerd is op respect, gelijkheid en vrijheid om jezelf te zijn. Hoe eng het soms ook lijkt, je verdient beter dan een relatie die je ongelukkig maakt.
Meest gestelde vragen over toxic relatie
-
Hoe weet ik of ik in een toxic relatie zit?
Je merkt het aan signalen zoals geen gelijkwaardigheid, veel controle van de ander, angst voor ruzie, vaak kritiek krijgen en moeite om jezelf te zijn. Als je veel twijfelt aan jezelf, kan dit ook een teken zijn.
-
Wat kan ik doen als mijn relatie ongezond voelt?
Het helpt om te praten met iemand die je vertrouwt. Je kunt ook contact opnemen met een hulpverlener. Schrijf op wat er gebeurt, zodat je alles op een rijtje hebt. Zoek informatie en denk aan je eigen grenzen.
-
Zijn giftige relaties altijd slecht voor beide partners?
Vaak lijdt vooral één persoon onder de situatie. Soms hebben beide partners last van de problemen, maar meestal is er een sterke ongelijkheid waarbij de één de ander overheerst.
-
Kan een ongezonde relatie beter worden?
Dat is lastig en hangt af van de wil van beide personen om te veranderen. Professionele hulp kan helpen, maar soms is het beter om afstand te nemen voor je eigen welzijn.
-
Hoe kan ik herstellen na het verbreken van een giftige relatie?
Neem tijd voor jezelf, praat over je ervaringen met anderen, zoek eventueel hulp en geef jezelf ruimte om te verwerken wat je hebt meegemaakt. Het is belangrijk om weer op jezelf te leren vertrouwen.